วิถีธรรมและคำพูดปรัชญามูกูชิ : หน้า 176/405

ประโยค - วิถีธรรมในภาค ๑ ค ตอน ๑ หน้าที่ 175 นี้เป็น คำพูดกันดุมูกูชิ (ทุกข์มีความลงสู่ภรรย์เป็นมูล) เป็นอันดับแรก [คำพูดปรัชญามูกูชิ] ประกาศหนึ่ง สัตว์นั้นได้เลยทุกข์ขนาดอันใด ในเพราะการลื่นล้ม การเดิน การนั่งลง การลุกขึ้นและการพลิกตัวโดยรวดของมรรคา เป็นต้น (คำดี) เพราะกระทำ (ของคนนั้น) มีการฉุดกระชากลากดู การกระแทกและการผลักเป็นต้น เหมือนลูกแกะอยู่ในมือคนเลย สุรา และเหมือนลูกอยู่ในมือของญาติ สารา และเหมือนลูกอยู่ในมือของญาติ อันงู สัตว์นั้นได้เลยทุกข์ ลำอันใด ในเวลาที่มาราคามีจืดเย็นเป็นเหมือนสัตว์ที่นอนรนหนาว ในเวลาที่มาราคามีฉันข้าวดี และข้าวสวยร้อนลงไปเหมือนถูกปราบด้วย เม็ดฝนผ่านพลัง ในเวลามาราคาขาดินอาหารรสจัดเช่นเดิมและเปรี้ยว เป็นดังลงไปก็เหมือนได้รับลง โทษวิธีธารวัดฉิ (สร้างกาย แล้วราดด้วยน้ำกะดอ) เป็นต้น ทุกข์นี้เป็นคำพูดปรัชญามูกูชิ (ทุกข์มีการบริหารกรรมเป็นมูล) คำพูดวิปัสสนามูกูชิ ประการหนึ่ง ทุกข์อันใดเกิดขึ้นในสัตว์นั้นเพราะเวรกรรมมี 1. ปฏะ ตรงนี้เป็น อยู่ เข้าใจว่าคลายเคลื่อน เทียบกับท่อนหลัง ๆ ซึ่งกล่าวความเสมอกันเป็น ๆ ทั่งนั้น มี อิทธิ รับอยู่ข้างหลัง ในที่นี้แก้เป็น ง ดังที่แปลนี้ 2. ปะจะเป็น มาราปัจจิต กีมี มือธิบายในอันว่า เป็นวิธีองค์กรรมครั่งโบราณ อย่างหนึ่ง โดยสั่งร่างกายของนักโทษให้เป็นแผลแล้วราดด้วยน้ำกระดอ แล้วใช้แปรง งี้ยงปูไปในนี้หลุดกิจจะดูด วิชาลงโทษ "แสนนี้เคลือกษะ" ของเราเป็นบริราน น่ะได้เจ้ากวิธีราวันดินกันนี้เอง