ปรัชญา - วิทยาธรรมเบื้องต้น ภาค ๑ ตอนที่ ๑๓๐ : หน้า 311/405

ปรัชญา - วิทยาธรรมเบื้องต้น ภาค ๑ ตอนที่ ๑๓๐ เป็น ๒ คือมีภาวะ (๑) ไม่มีภาวะ (๒) เพราะเกิดขึ้นวันจาก ภาวะกล่าวคืออดิเรย์และปฏิสานย์ในรูปภาพ และเกิดขึ้นพร้อม กับภาวะในภาพ เว้นแต่ปฏิสนธิของเทวะโดยำนินทร์ ข้อว่า "และในภาวะประเภทนั้นเล่า วิญญาณที่มีภาวะก็เป็น ๒" อธิบายว่า และในภาวะประเภทนั้นเล่า ปฏิสานย์วิญญาณใดมี ภาวะ ปฏิสนธิวิญญาณนั้นก็เป็น ๒ เหมือนกัน เพราะเกิดขึ้นพร้อม กับอดิเรย์หรือปฏิสานย์อย่างใดอย่างหนึ่ง ข้อว่า "รูปลักษณะ ปลีกะ ๒ หรือ ๑ เป็นอย่างต่ำ ย่อมเกิด พร้อมกับวิญญาณประเภทนั้น" มีอรรถาธิบายว่า กิ (รูปปลาบ) ปลกะ ๒ โดยเป็นวัตถุกละ และกายปลกะ หรือปลกะ ๑ โดยเป็น วัตถุกปละ กายปลกะ และภาวะปลกะบังเป็นอย่างต่ำ ย่อมเกิดขึ้น พร้อมกับปฏิสนธิวิญญาณที่สวมกับรูปลู เป็นประเภทใน ๒ ประ- เภท คือ ผสม (และ) ไม่ผสมนั้น รูป (กลาบ) ลดลงไปยิ่ง กว่านี้ไม่มี ก็แปลปฏิสนธิวิญญาณที่มีปริมาณปลกายอย่างต่ำกว่าคำกล่าวนี้นั่น เมื่อเกิดขึ้นย่อมเกิดเป็นสิ่งที่ได้ว่า "กละ" อุปมาประมาณว่า (หยุด) หัวเนียใส่ที่ใช้บแกะเส้นหนึ่ง (ญุม) ยกขึ้น ในกำเนิน ๒