พระนิพพานและลักษณะของมัน : หน้า 196/405

ประโยค - วิถีธรรมจักรเปล่า ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 195 ย่อมไม่มีในพระนิพพานนั้น เพราะเหตุนี้ พระนิพพานนั้น จึง ตรัสเรียกว่า จากะ ปฏิญาณสัจจะ มุตติ อนุฬะ พระนิพพานนี้นั้น มีความสงบเป็นลักษณะ มีความไม่เรีอน (คือไม่เปลี่ยนสภาพ) เป็นรส หรือว่ามีอันความโล่งใจเป็นรส (ก็ได้) มีความไม่มีมิติคือไม่มีเครื่องหมายแห่งทุกข์ เป็นปัจจุบัน ฐาน หรือว่ามีความไม่มีเรื่องหน่วงเหนี่ยว (จิต) เป็นปัจจุบัน ฐานก็ได้ [ปัญหาชี้ช้อนในเรื่องพระนิพพาน] หากมีคำยืนยันว่า "ไม่มีดอก พระนิพพานน่ะ เพราะไม่ใช่สิ่ง ที่จะพึง (หา) ได้ ดูจงเจาะระหว่างนั้น" ดังนี้ไร้ คำแก้พึ่งมีว่า "พระนิพพานไม่มีหนาได้ เพราะพระนิพพานนั้นเป็นธรรมชาติที่พึ่ง (หา) ได้ด้วยอุบาย แท้จริง พระนิพพานนั้น ย่อม (หา) ได้ด้วยอุบาย กล่าวคือความปฏิบัติอันสมควรแก่พระนิพพานนั้น ดูใกล้ครตจิตของ คนอื่น ๆ พระอริยะย่อมรู้ได้ด้วยเจตปริญญา etc. เหตุนี้ จึง ๑. เมื่อกล่าวนี้ บททั้งหลายนี้ ก็ลงเป็นคำคัดว่า คำบอกว่า "เป็นนั้น... ดังนี้ วิราคะ เป็นที่สำรอง นิโรธ เป็นที่ดี ฯ ฯ" เป็นที่คลาดไป ปฏิญาณสัจจะ - เป็น ที่สอดคล้องไป มุตติ - เป็นที่สุดไป อนุฬะ - เป็นที่ไม่มีอาลัย แต่อย่าใช้เป็นภาวะนะ คือแปลว่า "ความ..." กันมาแตไหน ๆ เห็นว่ามาเหมาะดีคำในนี้แล้ว ๒. มหาปฏิญาณว่า ปฏุในตอนนี้ ไม่ใช้ของเดิม (ใครก็ไม่ rar) นำเอาความที่กล่าว ในตอนเก่ารัสจะ ๔ มาเพิ่มเติมในภายหลัง แท้จริง อาการมีลักษณะเป็นดังนี้ กล่าวไว้ก่อนในตอนนั้นแล้ว ที่นี้มากว่าซ้ำอีก (ดูตอนประเภทแห่งลักษณะเป็นต้น ในวิสุทธิธรรรมหน้า ๒๗-๒๘, แปลหน้า ๑๓๑)