ความเข้าใจเกี่ยวกับธรรมชาติและทุกข์ : หน้า 251/405

ประโยค - วิทยาภิรมย์เปล่า ภาค ๓ ตอนที่ 250 ธรรมชาตินั้นชื่อว่า มรณะ เพราะเป็นเหตุตาย (แห่งสัตว์) ความเศร้า ชื่อว่า โศก ความคร่ำครวญชื่อว่า ปริเทวะ ธรรมชาติก็คือชื่อว่า ทุกข์ เพราะทำให้ลำบาก หรือว่าทุกข์กล่าวว่า ข้อมูลเกิดขึ้น และ (ตอน) ตั้งอยู่ ก็ได้ ความเป็นผู้เสียดายชื่อว่า โทมนัส ความตระหน่ำใจอย่างหนัก ชื่อว่าอุปลายส คำว่า 'สมุทนิติ' - มี'ได้แก่' เกิดขึ้น อนันต์ บัญญัติอย่างพึงทำโยน (ประกอบ) สมุทนิติศัพท์เข้าเกี่ยวกับทั้งหมดโละเป็นต้น ไปแต่ว่าเท่านั้น ที่ถูกต้องทำโยนสมุทนิติศัพท์เข้ากับบททั้งปวง เพราะว่า เมื่อกล่าวโดยประกอบนี้ (คือเมื่อไม่ประกอบสมุทนิติ- ศัพท์) ว่า "อวิชชาปจจะ สุขมา" (เฉย ๆ) ความก็จะไม่ปรากฎ ว่า สังขารทั้งหลายทำอะไร (คือไม่มีบาริกษา) แต่ว่ามีประกอบ ศัพท์ว่า สมุทนิติเข้า ย่อมเป็นอันทำความกดหมายได้ทั้งปวงธรรมทั้ง ปัจจุบันธรรมว่า "อวิชชชา ปา สุขา" อจ ปัจจโย ตาอ วิชาชาปจโย ศุลมา อวิชาชาปจโย สุขมา สมุทนิติ - อวิชาทัณฑ์ อวิชานันเป็นปังก่ชั่้วย เหตุนี้จึงอ้อวิชาปจจัย สงสารทั้งหลายย่อมเกิดขึ้นเพราะอวิชาซา- ๑. มหาภิกาช่วยอธิบายว่า "จุติ ขุนธาน มรณานุ่ง เอาตนดั วุฎฏิ - ความเคลื่อนไหวไปแห่งนี้ทั้งหลาย ชื่อว่ามรณะ เพราะฉะนั้นจึงเป็นเหตุตาย" (หมายความว่าตายด้วยความเคลื่อนไปแห่งมันนี้เป็นเหตุ ไม่ใช่ตายลอง ๆ เช่นนั้นนะรม เมื่อ ว่าเช่นนี้ ทำไมรมาถึงไม่ว่าเป็นเหตุแก่บ้างเล่า เพราะชราก็คือความเติบขึ้นแก่นั้น แห่งนั้นมันเป็นเคียวกัน) ๒ หมายถึงความที่น่ากล่าวว่าไว้ว่า ทุกข์ยกนั่นเป็นทุกข์ตอนที่มันเกิดขึ้น (อุปปท- ทุขา) และตอนที่มันนงถืออยู่ (วิภังุกา) เมื่อมันแปรไปแล้ว ก็เลิกทุกข์ ลงทีถก ถลายเป็นสุขไป จึงบูดอยู่ลงตอน ทุ: ๒ ๆ: ขุด)