วิทยาธรครบเปล่า ภาค ๓ ตอน ๑ - หน้า 167 : หน้า 168/405

ประโยค - วิทยาธรครบเปล่า ภาค ๓ ตอน ๑ - หน้า 167 "เอง ทิ ส ฤ จัง บุ ดูยิ้ - สังจะ อันหนึ่งแลไม่มีกีสอง" เป็นกัน ถือเอาในพุทธและมรรคด้วย อันเป็นปรมจิตสัง (จริงโดยปรมจิต) สังอัพในคำทั้งหลายคำว่า "ดูนุ่น ส สุจ จิ ดี ดูลาศ - บรรกา สังจะ ๔ สังจะเท่าไรเป็นกีล" เป็นกัน ถือเอาในอธิษฐาน (จริง อย่างอธิษฐาน) แม้สัจฟคที่ในข้อนี้นั้นก็เป็นไปใน (อรรถคือ) อธิษฐาน แล วิจินฑมันก็โดยอุปถาระในอริสัขนี้ พึงทราบดังม่านี้ [โดยมีจำนวนไม่หย่อนไม่ยิ่ง] ข้อความ "โดยมีจำนวนไม่หย่อนไม่ยิ่ง" ความว่า หากคำถามพึงมี ว่า "ก็เพราะเหตุใดโน พระพุทธพระภาคเจ้าปราศรัยอธิษฐานแต่ ๔ เท่านั้น ไม่หย่อนไม่ยิ่ง?" ดังนี้ซีง คำก็คือมีงว่า "เพราะไม่มีอริสัขนี้นั้น ประกาศ ๑ เพราะลดออกเสียอะไรได้ก็ได้ ประกาศ ๑ แท้องจริง อธิษฐานอื่นจากอริสัข ๔ นั้นเป็นส่วนอิ่ง (คือเกิน) ก็ดี อริสัข ๔ นั้น แม้สักข่อนึ่ง พึงลดออกเสียได้ก็คีด หามิได ดั่งพระบารมีว่า "คุกร ภิกษุพันหลาย สมนะหรือพราหมณ์ดังมานในโลกนี้ จะพึงกล่าวว่า "นี้ไม่ใช่ทุขอรสัง ทุกขอรสังเป็นอย่างอื่น ข้าพเจ้าเองก็ลักเลิกทุกข- อริสัขนี้เสียแล้วบัญญัตทุกขอรสังอื่น(ขึ้นใหม่)" ดังนี้ นี้ไม่มีทาง เป็นไปได้" ดังนี้เป็นอาทิ (และ) ดังพระบารมี (อีกข้อหนึ่ง) ว่า "คุกรภิภททั้งหลาย สมนะหรือพราหมณ์นี้ดูผู้หนึ่งก็ดตาม พึงกล่าว อย่างนั้นว่า "ทุกขอรสังซึ่งพระสมตโคดมแสดงไว้ในไม่ใช่อริสัขข้อที่ ๑