วิถีธรรมกรมเปล่าภาค 3 ตอนที่ 158 : หน้า 159/405

ประโยค - วิถีธรรมกรมเปล่าภาค 3 ตอนที่ 158 แท้ไม่เป็นเท็จไม่เป็นอื่น ซึ่งพระโมคคัลลานะผู้ตรัสรู้สงบม ทุกข์เป็นต้นพึงรู้ได้ ดังกล่าว "อรรถแห่งทุกข์คือความบีบคั้น (1) --- ความเป็นสงฆ์ (1) ---ความร้อน (1) --- ความเปรอะปรน (1) อรรถ 4 ประการนี้เป็นอรรถว่าทุกข์แห่งทุกข์ เป็นอรรถจริง แท้ไม่เป็นเท็จไม่เป็นอื่น อรรถแห่งสมุทัย คือ ความปรุงเอาไว้ (1) ---ก่อนเหตุเข้าไว้ (1)---ผูกไว้ (1) ---พืชพันไว้ (1) อรรถ 4 ประการนี้ เป็น อรรถว่สมุทัยแห่งสมุทัยสัง เป็นอรรถจริงแท้ไม่เป็นเท็จไม่เป็นอื่น อรรถแห่งนิรโทษคือความออกไป (1) ---ความว่าง (1) --- ความเป็นสงบะ (1) ---ความเป็นมะ (1) อรรถ 4 ประการนี้ เป็นอรรถว่ามรรคแห่งนิรโทษัง เป็นอรรถจริงแท้ไม่เป็นเท็จไม่เป็นอื่น อรรถแห่งมรรค์ คือ ความนำออกไป (1) ---ความเป็นเหตุ (1) ---ความเห็น (ตามเป็นจริง) (1) ---ความเป็นอธิฐ (1) อรรถ 4 ประการนี้ เป็นอรรถว่ามรรคแห่งมรรคสัง เป็นอรรถจริงแท้ไม่เป็น เท็จไม่เป็นอื่น" บาถีกล่าวไว้ (ในอื่น) ว่า "อรรถแห่งทุกข์ คือ ความบีบ คั้น ---ความเป็นสงบะ ---ความเร่าร้อน ---ความแปรปรวน ---ความ เป็นสิ่งพิสูจร์สุ" ดังนี้เป็นต้น ก็อย่างเดียวกัน อธิษฐานก็ทุกข์เป็นต้น บันฑิตพึงพอใจด้วยอำนาจแห่งอรรถ 4 ฯ . ข.ป. ๑๓/๕๔๕