การปล่อยสุกและสัญญาณิกาในพระพุทธศาสนา : หน้า 5/450

ประโยค - ทุ่งสมชื่อปาตำสักกินเปล ภาค 1 - หน้าที่ 5 จงใจ ของการปล่อยสุกนะนั้น มีผุอะไร; เหตุนี้ การปล่อยสุกนั้น จึงชื่อว่า สัญญาณิกา (มีความจงใจ). การปล่อยสุกมีความจงใจ เป็นของภิญญาใด,ภิญญานั้นเป็นผู้รู้ คือ รู้สึกตัว, และการปล่อยสุกนั้น ของภิญญานั้น เป็นการแกล้ง คือ ฝันนล่วงละเมิด; เพราะเหตุนี้ เพื่อแสดงแต่ใจเท่านั้น ไม่ทำความอึ้ดเพื่อในพยัญชนะ พระผู้มีพระภาคจึงตรัสบอกว่าหมายว่า สัญญาณิกา นั้น อย่างนี้ว่า "อาการที่รู้ คือ รู้สึก แกล้ง คือ ฝันล่วงละเมิด" (ชื่อว่านี้ว่าความจงใจ). บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า ชานุโณ ได้แปลว่า "เรากำลังพยายาม." บทว่า สญชานุโณ ได้แปลว่า "เรากำลังปล่อยสุกกะ" อธิบายว่า "รู้พร้อมกับการที่พยายามและความรู้นั้นเอง." บทว่า เจจก ได้แปลว่า งูใจ ด้วยอำนาจเจตนา คือ ความยินดีในการปล่อย. บทว่า อวิติรตวา ได้แปลว่า เมื่อฝันด้วยอำนาจความพยายาม ส่งดินอันปราศจากความรังเกียจไป. บทว่า วิกุกฺกติ โม มีคำอธิบายว่า "ความล่วงละเมิดใด ของภิญญูผู้ประพฤติอย่างนั้น, ความล่วงละเมิดนี้ เป็นใจความสุดยอดแห่งสัญญาณิกาเทพ." บัดนี้พระผู้มีพระภาคเจ้าถวายว่า สุกูกฺลิ ทส สุกูกฺนิ เป็นต้น ก็เพื่อแสดงสุกกะและการปล่อย ในบทว่า สุกูกิลูติ นี้ โดย จำนวน และโดยความต่างแห่งสิก่อน. ในจำนวนและความต่างแห่ง