บาตรและมาตรในสมุนไพรสภากาแล็ป : หน้า 386/450

ประโยค(~) - ดูแต่สมุนไพรสภากาแล็ป ภาค ๑ - หน้าที่ 385 อย่างใหญ่ ๆ บาตรเล็กอย่างเล็ก ๆ ไม่จัดเป็นมาตร (เป็นมาตรใช้ไม่ได้) จริงอยู่ คำว่า "ใหญ่ว่านั้น" ไม่ใช่มาตร เล็กว่านั้นไม่ใช่มาตร" นี่รึหมายอาบาตร ๒ ชนิดนั้น. แท้จริง บรรดามาตร ๒ ชนิดนี้ บาตรขนาดใหญ่ อย่างใหญ่ คือใหญ่กว่านั่น ตรัสว่า "ไม่ใช่มาตร" เพราะใหญ่กว่านขนาดใหญ่ และบาตรขนาดเล็กอย่างเล็ก คือ เล็กกว่านั่น ตรัสว่า "ไม่ใช่มาตร" เพราะเล็กกว่านขนาดเล็ก เพราะฉะนั้น บาตรเหล่านี้ ควรใช้สอยอย่างใช้อภิชฌาน ไม่ควรอธิบายฐาน ไม่ควรวิกัป. ส่วนบาตร ๓ ชนิดอนึ่ง พึงอธิษฐาน หรือวิกัปว่าใช้ดี เมื่ออีกุญไม่กระทำอย่างนี้ ให้บาตรนั้นล่วง ๑๐ วันไป เป็นนิสสัคคียาเจตติย์ คือ เมื่ออีกุญให้บาตรแม้ทั้ง ๓ ชนิดนั้น ล่วงกาลมี ๑๐ วันเปนออย่างยิ่งไป เป็นนิสสัคคีย์ประดีติ์ และ ข้อว่า นิสสัคคีย์ ปฏุ อนุสอชิตวา ปราจุวา พึงทราบ ความว่า เป็นทุกกุทุกๆ ประโยคอย่างนี้ คือ เมื่ออีกุญมีมายคุแล้ว ล้างมาตร เป็นทุกกุ, เมื่อฉันเองควรเคี้ยว ฉันก็ทานแล้วล้างบาตรเป็นทุกกุ [อธิบายมาตราที่ควรอธิษฐานและวิกัป] ก็ในคำว่า อนาปกิติ อนุโทนาสา อธิฏฐติ วิญญูปปิด นี้ ผู้ศึกษา พึงทราบแม้นมาตรที่ได้ประมาณเป็นมาตรควรอธิษฐานและวิกัป โดยอัช จะกล่าวอย่างนี้:-