การอธิบายอธิธรรรมและวิภาธิธรรรม : หน้า 160/450

ประโยค ( ตอนอธิบาย ) - ดูดเอาส่วนใดจากกามเปล่า ภาค ๑ - หน้าที่ 159 ยอมถูกในลักษณะนี้เท่านั้น ไม่ถูกทุก ๆ ลักษณะ. จริงอยู่ การ บัญชัดอธิธรรรมมีวาทธิธรรรมเป็นต้น ไม่ใช่รธ. คือ เหตุ แต่รธ. คือ เหตุ ก็ได้แก่ข้ออธิธรรมนั่นนั่น เป็นเหตุที่พระเจริยม ( ระวัง ) ด้วยสมณะทั้งหลายดังกล่าวแล้วในหนหลัง. ด้วยรธ. คือ เหตุนี้อย่างกล่าวมา ถึงบางอย่างในโลกนี้ เป็นวิภาวด้วย เป็น อธิธรรรมด้วย; เพราะเหตุนี้นั้น จึงเรียกว่า วิภาธิธรรรม. ในอธิธรรรม ที่หล่อ คือ บรรดาอธิธรรรม ๕ มีวิภาวธิธรรรมเป็นต้นนั้น วิภาวที่อาศัย เกณฑ์วัตถุ ๑๘ อย่าง เกิดขึ้นอย่างนี้ คือ พวกภิญญาในธรรมวินัยนี้ วิภาวกันว่า "เป็นธรรม หรือว่า ไม่ใช่ธรรม" คือว่า วิภาธิธรรรม. การกล่าวหากันอาศัยวิวิต ๔ เกิดขึ้นอย่างนี้ คือ ภิกษุในพระธรรม วินัยนี้ ย่อมกล่าวว่าฝึกจิตวิบาดบูชา นี้ว่า อนุตตรกรรม. เฉพาะอาบัติเท่านั้นชื่อว่า อาบัตตกิรรรณะ อย่างนี้คือ กองอาบัติ ทั้ง ๕ ชื่อนว่า อาบัตตกิรรรณะ. กองอาบัติทั้ง ๓ ชื่อนว่า อาบัตตกิรรรณะ. ความเป็นกิจของสงฆ์ คือ ความเป็นกิจอันสูงต้องทำ ได้แก่ สงฆ์ ๔ อย่างนี้คือ อปโลกนกรรม ฆุตติกรรม ฆุตติกิคุณรรม และ ฃุฏติดุคลกรรม พึงทราบว่า "กิจอธิธรรรม" แต่ในอธิธรรรมนี้ประสงค์ เอาอธิธรรรม กล่าวคืออาบิบัตราชิตเท่านั้น. อธิธรรรมเหลืออยู่ มีวิภาธิธรรรมเป็นต้น ท่านกล่าวได้ ด้วยอำนาจแห่งการขยายความ. แท้จริง อรรถแห่งศัพท์ว่าอธิธรรรม มีเท่านี้. ในอธิธรรมนั้น ปาราชิกเท่านั้นประสงค์เอาในอธิธรรรม. ปาราชิกนั้นเป็นอธิธรรรมไม่มีมูลู