ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค(ตอน) - ทัศนสมุนปลาสากาแปล ภาษา ๑ - หน้าที่ 109
หลายบทว่า สมุฏฐานา นิสมธิยา อนุปริคณู มีความว่า เป็น
ที่ซึ่งคนทั้งหลายมุ่งมุ่งเรื่อยอยู่ที่นั่นใจ หรือ พออ ไม่อาจเวียนไป
โดยรอบด้วยกันใจ หรือพอจะได้ ในที่มีผู้ของใจและไม่มีนรบอบ
เห็นปานนี้ ดังกล่าวมานี้ ไม่ควรให้สร้างภูติ แต่ควรให้สร้างใน
ที่ไม่มีผู้ของใจ และมีชนรอบ
สองบท (ว่า อนุรมณ์ สปริกมณู) นั้น มาแล้วในพระบูชา
นั่นเอง โดยปฏิบัติขันธ์แห่งคำกล่าวแล้ว คำเป็นต้นอย่างนี้ว่า
สยาจิกา นาม พระผู้พระภาคเจ้า ตรัสเพื่อประกาศเนื้อความ
แห่งคำว่า สยาจิกา เป็นต้น ที่รสราไว้อย่างนี้ว่า "ถาภิกยูสร้างกู้
ด้วยอาการของตนเอง ในพื้นที่มีผู้ของใจ ไม่มีชนรอบ."
สองบทว่า โบยก ทุกกูมีความว่า ก็ยูกูว่า "เรา
จักให้สร้างภูติที่ส่งไม่แสดงที่ให้ หรือ ให้ล่วงประมาณ โดยยืดตรัสไว้ในบาลออย่างนี้" แล้ว ลบมิด หรือ ขวานเพื่อเมื่อการนำไม้มา
จากป่า เป็นทุกกู เข้าป่า เป็นทุกกู ตัดกูในป่านั้น เป็น
ป่าอิฏฐีพร้อมด้วยทุกกู ตัดกูแห่ง เป็นทุกกู แม้ในต้นไม้
ก็มีน้อยอย่างนี้เหมือนกัน
ประโยคตั้งแต่ต้นอย่างนี้ คือ ภูกูงานนี้ที่ ขุด โบยกิน วัด
เป็นต้นไป จนถึงปักผง(ผูกแผนผัง) ชื่อว่า บุพพรประโยค ในบุพพร-
ประโยคนี้ ทุกกู ในฐานะแห่งปิดติเป็นปัจจติอยู่กับทุกกู
ในฐานะแห่งทุกกู เป็นเพียงทุกกู จำเดิมแต่ปิดกูนี้ไป ชื่อว่า
สาภประโยค.