การตีความบทกานะแห่งพระผูมี : หน้า 233/450

ประโยค (ฉบับสมบูรณ์ตามภาพ) ================================== (ประโยค) - ทุ่งส้มแปลงปากกาปลาย ภาค ๑ - หน้า ที่ 232 ฉะนั้น ในบทกานะแห่งว่า คุลานิจ จ เตน ฑุฎฐานี พระผูมี พระภาคเจ้าจึงตรัสคำอธิบายว่า "ปุณเญ สุธา ฑูตติวา" ดังนี้ บทว่า อนุกาลมิน วิวิเสระหว่าง ผู้สั่งว่า มันอนาคตมินะ เพราะอรรถว่า ย่อมลำเอียงเพราะชอบพอท่าน ในบทที่เหลือ ก็มีมันอย่างนี้ ในคํา ว่า สมภุกิสิตโพ ตสฺส ปฏิญาสสุดาค ไหว้ ฯ บัญฑิต พึงเห็นความอย่างนี้ว่า "เป็นทุกข์ยากอย่างเดียว เพราะทุกข์ฤกษ์กรรม" แต่ก็ยกนั่นหลักเลี่ยงกล่าวว่า "เป็นผู้มีความลำเอียงเพราะชอบพอท่าน เป็นต้น ส่งมีพระจะทำสมุนภาคสรรค์ เพื่อสละคืน ซึ่ง คำว่า "เป็นผู้มีความลำเอียงเพราะชอบกัน" เป็นต้นนั้นเสย." คำที่เหลือทุกๆ แห่ง มีนี้ความฉันนี้นั่นมั่น แม้สมควร เป็นต้น ก็เช่นเดียวกับปฐมสงฆ์ภาคบวกนั้นแหละ. คุลานิสิกขาบทวรรณะ จบ [แก้วอรรถบรรณาสุปลังมาเสส] ในว่า อุปกิต อโศก โย ปญฺ ญ เอมตฺ ธารามิ นี้ มี วิจินฉัยยั่ยคหว่างต่อไป :- ธรรมหลานนี้ มีการต้องแต่แรก เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า ปฐมปฏิคะ อธิบายว่า "พึงต้องในครั้งแรก คือ ในบทที่ล่วง ลงมดีที่เดีย" ส่วนธรรมทั้งหลายบทนี้ พึงทราบว่า เป็น ยาวตีกะ ด้วยอรรถว่าง (เป็นอาทิต) ในเพราะสมณญาณกรรม