การวิเคราะห์คำและความหมายในพระไตรปิฎก : หน้า 33/450

ประโยค - ทุ่งสนั่นป่าสักก่อเกลา - หน้าที่ 33 ข้อว่า เอกจิญ วาตปาน ความว่า เปิดหน้าต่างทั้งหลายที่เมื่อเปิดแล้วมีความมิด ปิดหน้าต่างทั้งหลายที่เมื่อเปิดแล้วมีแสงสว่าง. ข้อว่า เอ๋อ อุตต สา พุทธมณ ดา พุทธมณต์ เอตโพธิ ความว่า เมื่อพระมหามณนั้นกล่าวสรรเสริญอย่างนางพราหมณ์นั้น เข้าใจว่า "พราหมณ์นี้เลื่อมใสแล้ว จะรออยากจะแบ่ง" เมื่อจะเปิดเผยอาการที่น่าบัดนี้ของตน แม้ว่าจะปกปิดไว้ มีความมุ่งหมาย จะตัดรอนรักษาของพราหมณ์นั้นอย่างเดียว ถึงได้กล่าวว่ามีว่า ภูโต ตุตุ อุตตรฏตา- นี้. ในบทว่า อุตตรฏตา นั้น มีวิเคราะห์ว่า ตน (อัยยัคขะ) ของผู้นั้นโอพร (ดี); เพราะเหตุนี้ จึงชื่อว่า มุตอนโอพร. บทว่าแห่งบุคคลผู้นั้นบุตอนโอพรนั้น ชื่อว่า อุตตรฏต. พึงทราบวินิจฉัยในคำว่า กุสิตดี เป็นต้นต่อไป :- หญิงแม่เจริญเรือนทั้งหลาย ชื่อว่า กุสิตรี. พวกลูกสาวของ ตระกูลผู้ปกบรุษอื่นได้ ชื่อว่า กุลิวด. พวกหญิงวัยรุ่นมีใจย้งไม่หนักแน่น เรียกว่า อุตถกะ กุลยาย. หญิงสาวที่นำมาจากตระกูลอื่น เพื่อเด็กหนุ่มในตระกูล เรียกว่า กุลสุณห. [ อธิบายสิกขาบทวิ่งว่าด้วยอุทธารครองงะ ] บทว่า โอติญฺโญ นั้น ได้แก้ ผู้ conceded ในภายใดครอบงำ แล้ว ประหนึ่งสัตว์ทั้งหลาย ทีู่กยักษ์เป็นต้น มันมือเอาไว้ นะนั้น.