อภิรณและบัญญัติในพระธรรม : หน้า 159/450

ข้อเขียน OCR ที่ได้จากภาพคือ: ประโยค(๓) - ดู้อสนับสนาปาสาถกาแปล ภาค ๑ - หน้า ที่ 158 อย่างนี้" และว่า "วิวาทิกิรณ เป็นกุศลภิ มิ เป็นอัพยากฤตฯมิ" ดังนี้ อันดับจริง พระอรรถกถาย่าหลั่งนี้ มีเป้าประสงค์ข้อบัญญติ เป็นกุศลเป็นต้น.. และธรรมคือปราชญ ที่มาในคำว่า อมูลเกน ปราชินกม ธมเมน นี้ จะได้ชื่อว่าเป็นบัญญัติ หมายได้ เพราะ เหตุไร ? เพราะเป็นอกุศลโดยส่วนเดียว. จริงอยู่ แม้พระผู้มีพระภาค ก็ได้ตรัสอันนี้แล้วว่า "อาปตา- ทิกรณ์ เป็นอุตคลกม เป็นอัพยกฤติมิ." และปราชญไม่มีมูล นั้นใด ที่ทรงเททองไว้ในพระบทนี้ว่า อมูลเกน ปราชินกม ดังนี้. พระบาลว่า อมูลกเจว ต อภิรณ โหว This เป็นปฏิญาณเทแห่งปราชญไม่มีมูลนั่นนั่นล่ะ ไม่ใช่แห่งบัญญัติ. แต่รัง พระผู้มีพระภาคจะได้ทรงเททองปราชญอื่น แล้วรังปราชญอื่นๆ หามิได้. แต่บุคคลนั้นถูกโจทก์ว่า "ล้วงธรรม คือ ปราชินก ม์ ด้วยบัญญัติใด คือ ด้วยข้ออำนิใจ, บัญญัติแม่ม่น จัดว่าไม่มีมูล ก็เพราะ อภิรณกว่าคือปราชญ เป็นของไม่มีมูล, แต่ก็เป็นอภิรณ ก็ เพราะบัญญัตันนี้เป็นไปในอภิรณ; เพราะเหตุนั้น คำว่า "บัญญัติเป็นอภิรณ" ควรอุค ก็แต่ ข้อที่บัญญัติจัดเป็นอภิรณ โดยบรรยายดังกล่าวมานั้น ๑. วิ. ฉลุล ๖/๓๓๔