อนุวาทและอภิปราธิรณ์ในพระพุทธศาสนา : หน้า 172/450

ประโยค(ตอน) - ดูดอรรถมคสถานปาศาแปล ภาค ๑ - หน้า 171 อึ่งนี้ อนุวาทที่จะคือบิวิต ๔ เกิดขึ้นตั้งแต่พุทธกาล และอนุวาทที่อาศัยบิวิต ๔ เกิดในบัดนี้ย่อมชื่อว่า เป็นอนุวาทภิรณ์อย่างเดียวกันแท้ เพราะมีวัตถุเป็นสภาพกัน ส่วนอภิปราธิรณ์ ไม่ซึ่่งเป็นเรื่องนั้นโดยส่วนเดียว แห่งอภิปราธิรณ์ เพราะมีวัตถุทั้งเป็นสภาพกัน ทั้งเป็นวิสภากัน และเพราะพื้นคล้ายความเป็นเอง; เพราะเหตุนี้ อภิปราธิรณ์ ท่านจึงกล่าวว่า "เป็นเรื่องนั้น แห่งอภิปราธิรณ์ก็มี่เป็นเรื่องอื่นแห่งอภิปราธิรณ์ก็มี" ในภาคกะ และอัญญากะนะนั้น อัญญากะนะนั้นแล ทรงอธิบายก่อน แม้นอุปตตาธิรณ์เทคนั้น เพราะอัญญากะนะ ได้ทรงอธิบายมาย้อนแล้ว ตั้งแต่ต้น ข้อที่อปฺตา- ตาธิรณ์เป็นเรื่องอื่น ในอภตตาธิรณ์นี้เทคนิค และข้อที่อปฺตา กรณเป็นเรื่องนั้น (ที่กล่าวไว้) ข้างหน้า ผู้กล่าวทิพธมตนที่กล่าวแล้วนั้นแล ก็ในกว่ากิจจาธิรณ์ กิจจาธิรณ์สูง ตุภากิยะ นี้ มีวิจินฉันดังนี: อภิธิรณ์ที่อาศัยสังสมรรฺม ๔ เกิดขึ้น ตั้งแต่ครั้งพุทธกาล และอภิธิรณ์ที่อาศัยสังสมรรฺม ๔ เกิดขึ้นในบัดนี้ ย่อมเป็นกิจจาธิรณ์ อย่างเดียวกัน เพราะเป็นสภาวกัน และเพราะเห็นได้คล้ายกัน ถามว่า "อภิธิรณ์ที่อาศัยสังสมรรฺมเกิดขึ้น ชื่อว่า กิจจาธิรณ์" หรือว่า ข้อนั้นเป็นชื่อแห่งสังสมรรฺมทั้งหลายเท่านั้น." แม่ เมื่อเป็นอย่างนี้ พระผู้พระภาค คีวรสิโรภิวอธิรณ์ที่อาศัยสังสมรรฺม เกิดขึ้นว่า "กิจจาธิรณ์" เพราะอาศัยกรรมลักษณะก็ลูกกูไฉ่นิ