ทัศนสมันปาสกากาแปล ภาค ๑ - หน้า 155 : หน้า 156/450

ประโยค (๓) - ทัศนสมันปาสกากาแปล ภาค ๑ - หน้า 155 ๒ อย่าง คือ ในความจริง และความไม่โกรธ ข้อว่า อุปปน นาม นิ อิมมุตา พุทธมาธิยา จาฆุย๋ มีความว่า แม้ใจแห่ง เราจะพึงให้บุคคลผู้นั้นเคลื่อนจากความประพฤติ อันประเสริฐนี้ได้ มีอาอธิบายว่า " พิงตามคำกล่าวด้วยความประสงค์ อย่างนี้ว่า " พิงเป็นการดีหนอ ถ้าเราพึงให้บุคคลผู้นี้เคลื่อนจากพรหม ธรรมนี้ได้" แต่ในบทราชนะ ท่านพระอุปดิสกล่าวว่าเป็นคำว่า " พิงให้เคลื่อนจากความเป็นภูมิ" เพื่อแสดงพิษงปรียงแห่งคำว่า " พิงให้เคลื่อนจากพรหมอรรถ" นี้เท่านั้น. บททั้งหลายมีฉบับดังนี้เป็นไวพจน์ของมุข ซึ่ง หลายว่า ตถ ตญ ต ลย ต มุขฏุต วิจิตต ได้แก่ เมื่อฉะนั้น เมื่อตรูกนี้ น เมื่อฉะนั้น ล่วงเลยไปแล้ว จริงอยู่ ว่า ตถ นึ เป็นดังนี้ เป็นทุติยวิภัติ เพื่อเกิดเป็นสัตว์วิภัติ (ลงใน อรรถแห่งสัตว์วิภัติ). ในสมุขคำว่ามานิเทค ข้อว่า ยน วุฑฒา อนุทิสิโต โหติ มีความว่า จำเอกถูกโจมตามกำจัด คือ มุ่งเหตุ ครองรักษา วัตถุใด ในบรรดาวัตถุแห่งปรัชญ ๔. ข้อว่า ตสมี วฎฐุมิสมุคคาธิยมานิเทค มีความว่า ในเรื่อง ที่โจทย์กล่าวนั่นนั่น โจทย์นั้น ถูกพระวิภัชชุว่าความสอนสวน ไม่ส่วน คือจิณาณอยู่โดยยนิยันเป็นว่า " ท่านเห็นอะไร ? ท่านเห็น ว่าอย่างไร ? " ในสมุขคุทาหยามนิเทค ข้อว่า น เถนี วิจฉุมานโน คือ อันผู้ ว่าความ หรือ ใครคนใดคนหนึ่ง (ไม่ชักถาม) อีกอย่างหนึ่ง