ประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนาในค้นธรรมและกัสมี : หน้า 147/604

ข้อสันนิษฐานดังกล่าวสอดคล้องกับวรรณกรรมท้องถิ่นของกัสมีซึ่งระบุว่ามีสินปัญหาเขียนขึ้นเป็นครั้งแรกในภาษาท้องถิ่นของกัสมีและถูกแปลเป็นภาษาบาลีและสิ่งในภายหลัง (Hassnain 1973: 13 น. 4)47 แม้ยังตัดสินไม่ได้ว่าข้อสันนิษฐานเหล่านั้นถูกต้องเพียงใด แต่อย่างน้อยข้อมูลข้างตันก็ยังชี้ว่า พระพุทธศาสนาในค้นธรรมมีความเจริญรุ่งเรือง มายระยะหนึ่งแล้วก่อนยุคสมัยของ Menander ซึ่งเป็นบุตรชาวอินโดกรกที่ปกครองแผ่นเทรียและขยายอาณาเขตครอบคลุมพื้นที่กว้างของค้นธรรมและบางส่วนของอินเดีย ในราว 200 ปีก่อนคริสตกาล หรือราว พ.ศ. 300 พงศาวดารกัสมีระบุว่า พระศากยสิ่งทะสอนพุทธธรรมอยูในศมัยเป็นเวลากว่า 150 ปี ก่อนการเกิดขึ้นของพระนาคารชุนซึ่งเป็นชาวท้องถิ่นกัสมี (Hassnain 1973: 13)48 การเผยแพร่พระพุทธศาสนาจากค้นธรรมไปยังดินแดนเอเชียกลางก็อธัยการเผยแผ่จากศมัยขึ้นไป สำหรับเรื่องนิยายของพระพุทธศาสนาที่เผยแพร่เข้าไปในดินแดนค้นธรรมและเอเชียกลางนั้น การศึกษาทางประวัติศาสตร์บ่งว่า พระพุทธศาสนินิยมสรรเสริญวาทเคยเจริญรุ่งเรืองอยู่ในค้นธรรมและศมัยมานานตั้งแต่ยุคสมัยของพระเจ้าอโศกมหาราชจนถึงราวพุทธศตวรรษที่ 17-18 (คริสต์ศตวรรษที่ 12) และแม่จะมึภายอื่นเผยแผ่มาเข้ามาและเจริญรุ่งเรืองอยู่ในดินแดนนี้ด้วยตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 5 เป็นอย่างช้า กระนั้นสรรเสริญวาทยังคงถือเป็นนิยาย