จักู 5 ประการในพุทธศาสนา : หน้า 357/604

ส่วนบทธรรภาพขยายความจักู 3 ประการจาก 5 ประการนี้ว่าเป็นสัญญาณที่แตกต่างกัน และอธิบายจักูอีก 2 ประการที่เหลือ ในฐานะที่เป็นดวงต djงประเภทกัน ดังนี้ พุทธจักู หมายถึง ญาณรู้แจ้งในนิ สัยและอนุ สัยของสัตว์ทั้งหลาย รวมทั้งญาณรู้แจ้งในอิ ทิริย์ที่ยังและหย่อนกว่าของสัตว์เหล่านั้น ธรรมจักู หมายถึง ญาณในมรรคเบื้องต่ำทั้งสาม18 สมดับจักู คือ ความรู้แจ้งในธรรมสิ่ง ได้แก่ สัพพัญญูญาณ ญาณจักู ได้แก ดวงตาเห็นธรรม ดังที่ว่าไว้ในข้อความว่า "вกู้อุทปกู" (ดวงตาเกิดขึ้นแล้ว) นั่นเอง ทิพย์จักู หมายถึง ตาทิพย์ ได้แก่ ปัญญาอันเกิดจากจิตที่ทรงอิ สญญา การขยายความจักูทั้งห้าในความหมายเดียวกันนี้ ปรากฏในอรรถถถา บาลีหลายแห่ง (อิต.อ. 113, สง.อ. 365) โดยเนื้อความในอรรถธิบาย จักู ทั้ง 5 ประการนี้ บางอย่างเป็นประโยชน์ต่อการตรัสรู้ธรรมของพระองค์ ได้แก่ ธรรมจักูและญาณจักูและบางประการเป็นประโยชน์ในการช่วยเหลือโลก เช่น พุทธจักู ที่ขยายความไว้ว่า ประกอบด้วย อายาญาณูคือญาณที่รู้ในนิ สัยและอนุ สัยของสัตว์ทั้งหลาย และอิทรรียุโรปัญญา"คือ ญาณหยั่งรู้ในอิ ทิริย์อันยิ่ง and