การเห็นธรรมกายและกายที่แท้จริงของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า : หน้า 211/604

เน่าเปื่อยนี้ ผู้ดูเห็นธรรมผู้น้อยมองเห็นเรา ผู้ดูเห็นเราผู้น้อยมองเห็นธรรม27 ในคำว่า “ผู้ดูเห็นเรา ผู้นั้นมองเห็นธรรม” นั้น คำว่า เห็นเรา ในที่นี้ย่อมหมายถึงการเห็นกายที่แท้จริงของพระองค์ ไม่ใช่พระรูปกายดั่งที่พระวักกลิเห็นอยู่แล้ว แม้ว่าพระไตรปิฎกาสมิไม่ได้บูชาด้วยข้อความว่าธรรมกาย แต่เมื่อพิจารณาเปรียบเทียบกับพระดำรัสในอัครปัญญาสูตรที่บอกว่า ธรรมกายเป็นชื่อของตาถลาแล้ว ก็ความข้างชัดเจนอยู่ในตัวว่า “เห็นเรา” ในที่นี้คือเห็นธรรมกายนันเอง ในประเด็นนี้ พระเกษตร ญาณวิโช (2557) ได้อธิบายเพิ่มเติมว่า รูปกายของพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้นไม่ใช่กายที่แท้จริงของพระองค์ แต่ธรรมกายเป็นกายที่แท้จริงคือดากตา ดังที่อรรถกถาสงฆุติสูตรยืนยันว่า ภิกษุผู้เห็นรูปกายของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ตาเนื้อของตนเองก็ได้ยกูรูปกายของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ก็เป็นการได้เห็นหรือการได้อยู่กับกายที่แท้จริงของพระองค์เลย แต่การเห็นพระองค์ด้วยญาณจัญญาและการอยู่กับกายแห่งธรรม (ธรรมกาย) เท่านั้นที่นับว่าก็เห็นและได้อยู่กับกายที่แท้จริงของพระองค์ ดังนี้ เอเดน มัจฉานูนา ตกาดตกสุนู รูปกายสรโมรานู อก รณี ญาณฉาจกขุนา ทสสุร ฐสุนี ธมฺมกาเสมาะ จ ปนาณุติ ทส แต่ ษ เตนวามธรรมูมึ หี โส ภิกขุ อภิญญา ปลสุติ ฐมฺมิ อปสนฺนา โต ม น ปสุสติ ฯ ตตฺถ ฯ ธมฺโม นาม นววิริโส โลฏุกตธมฺโม โส จ