หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ : หน้า 330/604

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับวิชาการ ของการเห็นพระพุทธองค์โดยกายที่แท้จริง คือกายธรรม และการปฏิบัติโดยไม่ยึดติดกับสิ่งที่เข้าถึงในแต่ละขั้นตอน จนในที่สุด “จะได้เห็นพระพุทธองค์เป็นนาถของโลกตลอดคืนและวัน” หลักฐานเก่าแก่ร่องลงมาในเรื่องของอุสภวานา ก็สอดคล้องกันในเรื่องของหลักการปฏิบัติบเบื้องตันเป็นสากล การปฏิบัตินานาปสติที่สอนให้วางใจในศูนย์กลางของกาย นอกจากนี้กันในเทคนิควิธีการปฏิบัติ การปฏิบัติธรรมแบบเห็นพระในคัมภีร์ต่างๆ ซึ่งมีอยู่อย่างมากมายที่แสดงไว้แล้ว ซึ่งสอดคล้องตรงกันกับหลักการของพระองค์เทพบรมินิมากบ้าง น้อยบ้าง ย่อมเป็นเครื่องยืนยันว่า หลักการปฏิบัติเบื้องต้นเหล่านั้นตลอดจนประสบการณ์ในการเห็นพระนั้นเป็นแนวทางการปฏิบัติของชาวพุทธมาจนถึงปัจจุบัน 3.4. ภาพรวมหลักฐานธรรมภายในคันธาระ เอเชียกลางและประเทศจีน ด้วยเหตุผลทางภูมิศาสตร์ ดินแดนคันธาระจึงเป็นที่รู้จักในกลุ่มนักประวัติศาสตร์ในฐานะที่เป็นปาปาประตูในการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมระหว่างอินเดียกับชนชาติ ต่างๆ ที่สัญจรและทำการค้าบนเส้นทางสายไหม ดินแดนนี้จึงนับว่าเป็นแหล่งรวมความหลากหลายทางศาสนาและวัฒนธรรม123 ความหลากหลายดังกล่าวได้สะท้อนออกมาให้เห็นในคำสอนของพระพุทธศาสนาต่าง 123 ในเรื่องนี้ ซาโลโมนกล่าวว่า “This far-reaching influence of Gandhara in ancient times is directly attributable to its strategic location at the primary gateway to the Indian subcontinent, a location that has enabled it to play, over and over throughout the history, the role of a crossroads and melting pot of cultures.” (Salomon 1999: 4) 298 | ดร.ชนิดา จันทราศรีไศล