หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์ทุทธโบราณ : หน้า 296/604

หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์ทุทธโบราณ 1 ฉบับวิชาการ ที่ 9 พบขึ้นส่วนเล็ก ๆ ขึ้นหนึ่งมีคำว่า พุทธูสมภาฏ (พุทธสมภาสติ) อยู่ แม้ว่าขึ้นส่วนคัมภีร์นี้จะเป็นส่วนเล็กจิ๋วที่มีข้อความอยู่เพียงคำเดียว ไม่มีคำอื่น ๆ ประกอบ ด้วยก็ทว่าอย่าคิดว่าพี่นอพูดน้อยคำที่พบนี้บ่งบอกว่าชาวค้นพระในยุคเก่าก่อนรู้จักการปฏิบัติพุทธานุสติมาแต่ยุคแล้ว ส่วนในดินแดนโมษาน ก็มีคัมภีร์พุทธอิถบับหนึ่งที่เรียบเรียงเป็นบทกลอนทั้งฉบับ เรียกขวัญว่า The Book of Zambasta จาริกด้วยภาษาไทนที่คาดว่าแปลมาจากภาษายินดีโบราณ เป็นคัมภีร์ที่รวมเรื่องราวและคำสอนหลากอย่างในพระพุทธศานไว้ด้วยกัน แม้จะไม่นั้นว่าเก่าแก่แต่มีความสำคัญและเป็นที่ยึนในท้องถิ่น (Emmerick 1969) ในคัมภีร์นี้เนื้อหาบางตอนสอนการปฏิบัติธรรมแบบพุทธานุสติ และมีร่องรอยของการให้ความสำคัญกับศูนย์กลางภายในในการปฏิบัติธรรมด้วย๙ แม้วาจะไม่มีรายละเอียดอื่นใดนอกเหนือจากนี้ แต่ข้อมูลที่มีอยู่ก็รับรองว่า อย่างน้อยที่สุดชาวพุทธในดินแดนโมษานก็เคยรู้จักการปฏิบัติธรรมแบบให้ความสำคัญกับศูนย์กลาง จากกายและการเจริญพุทธานุสติมาแต่ก่อน คัมภีร์อื่น ๆ เกี่ยวกับการปฏิบัติธรรมที่พบในค้นธาระและเอเชียกลางส่วนใหญ่มักเป็นภาษาสันสกฤต ───────────────────────────── 93 ศึกษาเพิ่มเติมได้จากงานวิจัย “สมาธิกับศูนย์กลางภายในพระพุทธศาสนาอีบนยุคอีวั่นและยุคโวอิฉัน” (พระเกียรติศักดิ์ กิตุกุป业 2557) 264 | ดร.ชนิดา จันทารศรีโล