หลักฐานธรรมาภายในคัมภิทิพทิพธฺโบราณ 1 : หน้า 246/604

หลักฐานธรรมาภายในคัมภิทิพทิพธฺโบราณ 1 ฉบับวิชาการ เป็นตัวอ่อนของโลกุตตรธรรม, เป็นตัวอ่อนของธรรมอันบริสุทธิ์ ที่อยู่ภายใน (Wayman and Wayman 1974: 106)¹ คำสอนในแนวคิดถากถากตรภาคีนี้ตรงกันกับคำสอนในพระไตรปิฎก บาลี ที่ว่า จิตตั้งเดิมนั้นเลื่อมประลังศสรรแต่มาศราหมองลงไปเพราะอุบกิเลสที่ รามา และจิตนั้นหลุดพ้นจากอุปกิเลสที่รามาได้ บุญญผู้ไม่ได้ระดับธรรมนี้อ่อน ไม่ทราบตามความเป็นจริงและจึงไม่ยอมเจริญภาวนา ตรงกันข้ามพระอริย สาวกผู้ได้ระดับธรรมนี้ ทรงชัดตามความเป็นจริง จึงเจริญสมาธิภาวนา (อง. เอก. 20/50-53/11-12) แม่ว่าพระไตรปิฎกสล่ะไม่ได้คิดว่าวิพฤตธรรมะโดยตรง แต่ว่าที่บอกว่า จิตเป็นของผ่องใสมาแต่เดิมแล้วมาศราหมองในภายหลังเพราะกิเลสที่รว นก็แสดงถึงWhite ทีที่ของจิตาสว่าสเป็นอาคันตุกะ คือจรจากที่อื่น ไม่ได้เป็นของที่ ติดตัวมาแต่เดิม ยิ่งกว่านั้นการที่บอกว่าจิตหลุดพันจากสิ่งเศร้าหมองได้ก็แสดง ถึงศักยภาพของมนุษย์ในการตรัสรู้และกำจัดกิเลสนั้นเอง ในหลักการของวิชาอธรรมาภิญญา (ดู 2.2.2) มนุษย์ทุกคนมีกายละเอียด ซ้อนกันเป็นชั้น ๆ เข้ไปภายในตามลำดับ กายที่ซ้อนอยู่ภายในมีความสะอาด บริสุทธิ์มากขึ้นไปเป็นลำดับ หากนับจากภายนอกเข้าไป จะเริ่มตั้งแต่กาย มนุษย์ซึ่งเป็นกายที่มีกิเลสหนาแน่นที่สุด ไปถึงกายทิพย์ กายรูปพรหม กาย อรูปพรหม ที่กิเลสเบาบางลงเรื่อย ๆ จนสุดท้ายถึงธรรมกายอรหัตที่หมดจด จากกิเลส ธรรมกายข้างในสุดนั้นเป็นธรรมชาติด้านเดิมที่บริสุทธิ์อย่างแท้จริง ¹ จากรายงานการวิจัยของ พระเกษตร ฐานุวิทโชโช (2557) 214 | ดร.ชนิดา จันทารศรีโล