หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์พุทธโบราณ : หน้า 288/604

หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับวิชาการ โดยภาพรวม คำว่าธรรมาภายในเป็นที่รู้จักของชาวพุทธในคันธาร เอเชียกลาง และประเทศจีน มาเป็นเวลานานไม่ต่ำกว่า 2 พันปี คัมภีร์ที่มีความสอดคล้องสูงมากกับหลักการของจิตชาธรรมาภายในส่วนใหญ่อื่นเป็นคัมภีร์ของนิคายหลัก เช่น อคมนฉับเปลภาษาจีน และคัมภีร์มหายานบางส่วนที่ยังไม่มีการขยายความเกี่ยวกับธรรมาภายในในเชิงปรัชญามากนัก มีอายุคัมภีร์ตั้งแต่รวงพุทธศตวรรษที่ 6-14 ส่วนคัมภีร์มหายานที่มีการขยายความธรรมาภายในออกไปในเชิงปรัชญา หรือในแง่ของปฏิหาริย์ของเนื้อของพระพุทธองค์ หรือของพระโพธิสัตว์นั้นพบความสอดคล้องก็เพียงในคำสอนบางส่วนของพระสูตรที่ยังไม่ขยายความ 3.3. สมาชิกาวในคันธาร เอเชียกลาง และประเทศจีน ด้วยวัตถุประสงค์เดิมในการเผยแพร่พระพุทธศาสนาที่จะนำพาเพื่อนมนุษย์ให้หลุดพ้นจากวัฏสงสาร สมาชิกาวจึงเป็นหัวใจสำคัญในการนำพระพุทธศาสนาเข้าไปยังดินแดนต่างๆ ของโลก ในท้องถิ่นคันธาร เอเชียกลาง และประเทศจีนก็เช่นเดียวกัน มีร่องรอยคำสอนเกี่ยวกับสมาชิกาวกระจัดกระจายอยู่มากบ้างน้อยบ้าง น่าเสียดายที่คัมภีร์เก่าแก่ในภาษาคนธารีผู้พบไปมาแล้ว หรืออาจยังไม่ค้นพบ จึงเหลือร่องรอยของการปฏิบัติสมาธิภาวนาให้เห็นเพียงปรายเท่านั้น (ดู 3.1.6, 3.3.2 และ 3.3.2.1) ส่วนที่ตกทอดมาให้เห็นส่วนใหญึ่งเป็นคัมภีร์ภาษา_sกฏที่ผ่านมาในภายหลัง กับคัมภีร์ที่แปลเป็นภาษาจีนซึ่งชาวจีนเก็บรักษาและสืบทอดต่อมาได้เป็นอย่างดี และเป็นภาษาท้องถิ่นบ้าง 256 | ดร.ชนิตา จันทารศรีโสภ