หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 : หน้า 528/604

หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับวิชาการ โดยกล่าวถึงอานิสงส์ไวมากมายในการนองเดียวกัน (4.2.1.1) พระพุทธองค์ยังทรงแนะนำอริยสาวกให้เจริญพุทธานุสรต์ด้วย และทรงสอนพระภิญญาให้ระลึกถึงพระองค์ในยามมีภัทรด้วย แม้จะไม่ได้กล่าวไว้แจ้งในคัมภีร์โยคาวจรัตตาม แต่กลับได้ว่าเป็นหลักคำสอนที่เข้ากันได้และไม่ขัดแย้งกันแต่อย่างใด จึงกล่าวได้ว่า หลักการที่แนะนำให้เจริญพุทธานุสรณ์ ระลึกถึงพระพุทธองค์และจะได้รับความช่วยเหลือจากพระองค์จึงเป็นหลักการกลางๆ รวมกันที่พระพุทธศาสนาหลายนิยามเก็บรักษาไว้เหมือนๆ กัน ซึ่งบงบอกว่าน่าจะเป็นคำสอนเก่าแก่ที่มีมานั้งแต่ก่อนการแตกนิกายที่นิยามต่างๆ รักษาไว้เหมือนๆ กัน 5.2.2.4. หลักการปฏิบัติเพื่อความหลุดพ้น คำสอนในคัมภีร์คาถาธรรมเก่าแก่ แนะนำหลักในการปฏิบัติ เพื่อถึงพระนิพพาน ซึ่งอาจแบ่งเป็นประเด็นย่อยได้ 3 ประเด็น ดังนี้ ก. ให้ปล่อยวางขั้น 5 ที่ไม่ใช่ตน ในคัมภีร์เก่าแก่มาจากคานธารี้ มีคำแนะนำให้ปล่อยวางขั้น 5 ที่ไม่ใช่ตนและให้นายในขั้น 5 (3.1.5) และคำแนะนำให้เจริญสัญญา 4 ประการเพื่อไม่ยึดติดในสิ่งใด (3.1.6) เพราะผู้ที่ไม่ยึดติดในสิ่งต่างๆ ย่อมมุ่งตรงสู่นิพพาน (3.1.7) ¹ สัญญา 4 ประการ ได้แก่ อุปสัญญา (มองซ้ายขวาร่างกายว่าไม่งาม) มรณสัญญา (หม่นระลึกถึงความตายที่จะมาถึง) อาหารเปรือนึกสัญญา (พิจารณาเห็นว่าอาหารเป็นสิ่งบริสุทธิ์) และสัพโสเทอปิณิคริสมัญญา (ความไม่ยึดติดยินดีผู้พันในโลกทั้งปวง ซึ่งก็คือไม่ผูกพันหรือยึดในสังขารทั้งหลายเหล่านั้นเอง) 496 | ดร.ชื่นฉ่า จันทารศรีโฉล