หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์พุทธโอวาท : หน้า 208/604

หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์พุทธโอวาท 1 ฉบับวิชาการ 3.2.1.1. ข้อมูลสุภสรักษาปรัชญาปาริมิต24 คัมภีร์ปรัชญาปาริมิตาเป็นกลุ่มคัมภีร์ที่มีความสำคัญมากในการศึกษา พระพุทธศาสนาหายานเพราะมีความเก่าแก่และมีวิวัฒนาการมาอย่างต่อเนื่อง25 นักวิชาการมีความเห็นตรงกันว่าสุภสรักษาปรัชญาปาริมิตา(ปรัชญาปาริมิตาที่มีความยาวประมาณ 8,000 โสรล) เป็นคัมภีร์ที่เก่าแก่ที่สุดในกลุ่มนี้ ซึ่ง Conze คาดการณ์ว่าคัมภีร์นี้น่าจะเขียนขึ้นเป็นครั้งแรกกลางพุทธศตวรรษที่ 5-7 (Conze 1978: 1-4) ส่วนคัมภีร์ที่มีตกลงมาจนถึงปัจจุบันนี้บับแปลในภาษาจีนหลายฉบับ ที่เก่าที่สุดคืบับที่แปลโดยพระโลกเกษมรวา พ.ศ.722-723 และต่อมาพบต้นฉบับคัมภีร์ในภาษาสันสกฤตจากเนปาล (Vaidya 1960) อายุคัมภีร์ราวกลางพุทธศตวรรษที่ 16-18 และชิ้นส่วนเล็กๆ จากามียัน (Sander 2000a; Sander 2002) ซึ่งคาดว่าดลอกในราวครั้งแรกของพุทธศตวรรษที่ 9 (Sander 2000b: 285-8) และในที่สุดพบในภาษาคนาธรี (Falk and Karashima 2012; 2013) ที่คาดว่าดลอกรวปลายพุทธศตวรรษที่ 6 เป็นอย่างช้า (Falk and Karashima 2012: 19) การศึกษาเปรียบเทียบต้นฉบับภาษาคนาธรีกับฉบับแปลภาษาจีนโดยพระโลกเกษมและฉบับภาษาสันสกฤตซึ่งมีเนื้อความคาบเกี่ยวกันทำให้ฟอล์กและคาราชิมาสรุปว่าคัมภีร์ทั้งสามฉบับนี้ไม่มีฉบับใดเป็นต้นฉบับของกันและ 24 นำเนื้อหามาจากงานวิจัย “ร้องรอวิชชาธรรมภายในคัมภีร์สันสกฤตและเอเชียกลาง”(ชนิด จันทร์ศรีโพธิ์ 2557) และ “ธรรมภายในคัมภีร์สันสกฤต”(พระวิริยะ เตชกุญแจ 2557) และบางส่วนจาก “ทฤษฎีอถรรพ์ครวณในพระไตรปิฎกมูลา” (พระเกษม ฤทธิประเสริฐ 2557) 25 รายละเอียดในการจำแนกคัมภีร์ในกลุ่มปรัชญาปาริมิตาและวิวัฒนาการของคัมภีร์ในสายนี้จากมุมมองนักวิชาการ ได้แสดงไว้โดยละเอียดในงานวิจัย “ธรรมภายในคัมภีร์สันสกฤต”(พระวิริยะ เตชกุญแจ 2557)