หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับวิชาการ : หน้า 328/604

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับวิชาการ ในราวกลางพุทธศตวรรษที่ 10-11 (คริสต์ศตวรรษที่ 5) พระกุมารอิพ ได้แปลคัมภีร์เกี่ยวกับสมาธิมากมายคัมภีร์ แนะนำเทคนิคการทำสมาธิแบบพุทธนุสติ โดยให้บุฏิธีนีบริหนำนพระพุทธเจ้าไว้โนรในรอสซึ่งจะทำให้เกิดประสบการณ์การเห็นดงธรรมและองค์พระผู้อบชื่นจากกลางกาย คัมภีร์ที่แปลโดยพระกุมารอิพอังกฤษกลางผู้ถือกำเนิดในญา กับได้รับการศึกษา จนมีความเชี่ยวชาญทั้งในคำสอนของนิยายหลักคือสรรวลิตวนาและคำสอนของพระพุทธศาสนาหมายานนี้ บ่งบอกถึงความต่อเนื่องไม่ขาดสายของความนิยมในการปฏิบัตินฐ์ในท้องถิ่นเอเชียกลางและประเทศจีน นอกจากอานาปนาสติ และพุทธนุสติแล้ว ข้อมูลประกอบจากหลายแหล่งยังบ่งบอกว่า การเจริญสมาธิวานาชาวพุทธในดินแดนที่ศักยอยู่ มีหลากหลายรูปแบบเช่นเดียวกันกับที่พบในภูมิภาคอื่นๆ และวัตถุประสงค์ในการเจริญวานาในเบื้องต้นน่าจะเน้นการปล่อยวางจากความยึดติดกับร่างกายและสิ่งภายนอก ดังจะเห็นได้ว่าในหลักฐานเก่าแก่ในภาษาคาทาริ (3.1.6) จะกล่าวถึงสัญญาเป็นอันดับแรก ก่อนที่จะกล่าวสัญญาอื่นๆ ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นไปเพื่อการปล่อยวางจากความยึดมั่นในขันธ์และอายตนะทั้งสิ้น แม้แต่คำธีปฏิบัติธรรของโยคาจารที่พบในเอเชียกลาง (3.3.2.4) ก็เริ่มต้นด้วยอสูภวามาเช่นเดียวกัน ก่อนที่จะตามด้วยอานาปนาสติกและวิธีอื่นๆ ยิ่งกว่านั้นภาพวาดผนังถ้ำที่เก่าที่สุดในฉัตรา แหล่งเดียวกันที่เชื่อว่าเป็นที่ค้นพบคัมภีร์คาทาริที่กล่าวถึง (3.1.6 และ 3.3.2.4) ก็เป็นภาพวาดโครงกระดูกซึ่งน่าจะสะท้อนถึงวิธีการปฏิบัติสมาธิวนาที่เป็นที่นิยมในท้องถิ่นที่เชื่อว่เคยเป็นที่เผยแพร่ของสรรวลิตวนาและธรรมคุปต์ 296 | ดร.ชนิดา จันทร์ศรีไสล