หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับวิชาการ : หน้า 514/604

หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับวิชาการ ต่างๆ ของร่างกายว่ามีที่กำเนิดของโลกุตรธรรมแต่ละระดับ เช่น เมื่อกำหนดความสว่างจากกระหม่อมลงไปถึงคอ ได้ชื่อว่าสอดบัติสมรรถ ลงไปที่หัวใจได้ชื่อว่า สกทาคามิรมรด เป็นต้น และเมื่อดำเนินจิตตาม “มรรควิถี” ดังนี้นถึงอรหัตมรรคแล้ว จึงจะเริ่มต้นดำเนิน “ผลวิถี” ตั้งแต่สอดบัติผลเป็นต้นไปจนถึงอภิลาฎในภายหลัง (4.2.3.7.จ) ความแตกต่างในการบรรจุอริยมรรคและอิริยผลของวิชชาธรรมภายกับโยคาวจร อาจสรุปได้ดังตารางข้างล่างนี้ ตารางที่ 9 เปรียบเทียบการบรรจุอริยมรรค อริยผลของโยคาวจรกับวิชชาธรรมภายและพระไตรปิฎกบาลี | ประเด็น | โยคาวจร | วิชชาธรรมภาย | พระไตรปิฎกบาลี | |---------|--------------|-------------------|---------------------| | ฐานที่ตั้งของใจ | กระหม่อม คอ ปลาย จมูก อก สะดือ | ศูนย์กลางกาย ฐานที่ 7 (เหมือนระดับสะดือขึ้นมายาร 2 นิ้วมือ) | ภายในตัว | | วิธีการ | “สัญญานิก” ให้เห็นความสว่างลงไป แต่ฐานที่กำหนดโดย “อนุโลมปาฏิโมก” ด้วยญาณสมาธิ ไปยังฐานต่างๆ เหล่านั้น | หยุดใจไว้ภายในกลางของสิ่งที่เข้าถึงที่กลางกายไปเรื่อยๆ ธรรมใหม่ปรากฏขึ้นในกลางนั้น | หยุดใจไว้ภายในสมาธินิดเดิมที่เข้าสู่ไปเรื่อยๆธรรมใหม่ผุดขึ้นในกลางนั้น |