หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ : หน้า 236/604

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับวิชาการ ไปได้ว่าขวาพุทธในยุคของการแต่งโคลส์ธรรมเสร็จพระพุทธคุณบนนี้จะทราบเรื่องนี้ดีอยู่แล้ว แต่เพื่อจะเน้นพระมหากรุณาต่อหมู่สัตว์ จึงแสดงไว้เพียงเรื่องของประโยชน์ผู้อื่นเท่านั้น ส่วนประเด็นที่ว่าธรรมภายในเป็นไปเพื่อประโยชน์ผู้อื่นเท่านั้น เป็นไปได้ว่าจะท้องถึงความเข้าใจของชาวพุทธอินเดียในท้องถิ่นนั้นในรวาพุทธศตวรรษที่ 9-11 ว่าธรรมนายถึงคำสอนของพระพุทธองค์ 3.2.2.2. ชิ้นส่วนคำภีร์ภาษไตบนจากเอเชียกลาง49 คำภีร์ในภาษาภายในที่พบจากเอเชียกลาง จำนวนราว 2,500 ชิ้น มีเนื้อหาเป็นคำภีร์พุทธมหายานและวิชชาราญ มีอายุราวกลางพุทธศตวรรษที่ 10-16 (คริสต์ศตวรรษที่ 5-10) ค้นพบโดย เซอร์ออเรลิส สตอนไน (Sir Aurel Stein) ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่หอสมุดแห่งชาติอังกฤษ ซึ่งนักวิชาการชาวรัสเซียได้รวบรวมและแปลออกมาเป็นภาษาอังกฤษ (Skaerovo 2002: 254) มีชิ้นหนึ่ง50เป็นชิ้นส่วนคำภีร์ที่ชาววัน มีเนื้อหา 5 บรรทัด บรรทัดละ 5-9 คำ คำอธิบายที่หลงเหลือบอกว่าเป็นคำภีร์มหายานเพราะกล่าวถึงชื่อพระโพธิสัตว์มัณฑิตทั้งวรรค และมีข้อความในวรรคที่ 4 ที่มีคำว่า “ธรรมภาย รูปาย ความไม่แตกต่างกัน...” โดยไม่มีข้อความใดๆ ที่แสดงความสัมพันธ์ของคำเหล่านี้ แต่ อย่างน้อยการที่ระบุคำว่า ธรรมภาย และรูปาย ก็ทำให้ได้ความว่าถึงธรรมภายในและรูปภายในของพระพุทธองค์ แม้จะไม่ทราบว่าอย่างไร 49 เนื้อหาจากงานวิจัย “ธรรมภายในคัมภีร์มหายานวิศวณสูตร” (ชัยสิทธิ์ สุวรรณวงศ์ 2557) 50 หมายเลขแต้ตล้อก IOL Khot 35/8 Kha. ii.29.3: KBT,p.9 (5) Rel. Bailey’s folio A. 204 | ดร.ชนิดา จันทร์ศรีโสฬ