อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 352 : หน้า 352/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 352 วัตถุย่อมเป็นปัจจัยแก่วิบาก ด้วยอำนาจแห่งสหชาตปัจจัย (และ) ธรรมทั้งหลาย มทั้งหลาย คือจิตและเจตสิกเป็นปัจจัยแก่รูปที่เกิดร่วมกัน ด้วย อำนาจสหชาตปัจจัย ๑ ธรรมทั้งหลาย คือจิตและเจตสิกซึ่งเกิดภายหลัง เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่เกิดก่อน ด้วยอำนาจแห่งปัจฉาชาตปัจจัย 9 วัตถุ ๖ เป็นปัจจัยแก่วิญญาณธาตุทั้ง ๒ ในปวัติกาล ด้วยอำนาจปุเรชาตปัจจัย ๑ ฯ อัตถิปัจจัยมี ๕ อย่าง คือ [สังคหคาถา] 9 สหชาตปัจจัย ๑ ปุเรชาตปัจจัย ๑ ปัจฉา ชาตปัจจัย ๑ กวฬิงการาหาร ๑ รูปชีวิ- ตินทรีย์ ๑ โดยประการทั้งปวง ฉะนี้และ ฯ อวิคตปัจจัยเหมือนกัน (คือมี ๕ อย่างเหมือนอัตถิปัจจัย) ฯ ก็ ปัจจัยแม้ทั้งหมด ย่อมถึงการประมวลลงในอารัมมณปัจจัย อุปนิสสย ปัจจัย กัมมปัจจัยและอัตถิปัจจัย ฯ ก็ในปัฏฐานนัยนี้ คำว่าสหชาตรูป บัณฑิตพึงทราบว่า มีอยู่ ๒ อย่าง แม้โดยประการทั้งหมด ด้วยอำนาจ แห่งรูปที่มีจิตเป็นสมุฏฐาน ในปวัติกาล ๑ กตัตตารูปในปฏิสนธิกาล ๑ ฯ [สังคหคาถา] ธรรมทั้งหลาย มีกาล ๓ และพ้นจากกาล เป็นภายในและภายนอก เป็นสังขตะและ เป็นอสังขตะด้วยตามกำเนิด ฉะนี้ ตั้งอยู่ โดยอาการ ๓ อย่าง ด้วยอำนาจแห่ง บัญญัติ ๑ นาม ๑ รูป ๑ ชื่อว่าปัจจัย ๒๔