อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 106 : หน้า 106/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 106 ก็ฉันนั้น เหมือนกันกับนางทาสี ไม่ถืออารมณ์ที่กามาวจรกรรมนั้นถือ ถือเอาเฉพาะอารมณ์ของกามตัณหาเท่านั้น เพราะเนื่องด้วยกามตัณหา และ ฯ บทว่า ทุวสสธา คือ ในจิต ๓๓ สงเคราะห์โดยอาการ ๑๒ เพราะ การทำอธิบายว่า ในความต่างแห่งจิตที่เป้ฯกุศล วิบาก และกริยา (๓) มีการสงเคราะห์ เป็นทุกะ (คู่) อย่างละ ๔ ทุกะ ฯ บัดนี้ เพื่อจะแสดงธรรมที่ทำความต่างกันแห่งธรรมที่มีอยู่ในทุติย ฌานเป็นต้น จากธรรมที่มีในปฐมฌานเป็นต้น ในบรรดาเจตสิกธรรม เหล่านี้ ท่านอาจารย์จึงได้กล่าวคำว่า อนุตฺตเร ฌานธมฺมา เป็นอาทิฯ ฌานธรรมด้วยอำนาจ วิตก วิจาร ปีติ และสุข ในอนุตตรจิต มีความ แปลกกัน คือต่างกัน ๆ อัปปมัญญาและฌานธรรมในอมหัคคตจิตปาน กลางมีความแตกต่างกัน วิรัติ ญาณ และปีติกับอัปปมัญญา ในปริตตะ คือในกามาวจร มีความแปลกกัน ฯ จึงเห็นว่า บรรดาวิรัติเป็นต้นนั้น วิรัติทำให้วิบากและกิริยาแปลกจากกุศล อัปปมัญญาทำให้วิบากปลูก จากกุศลและกิริยา แต่ญาณและปีติ ทำให้คู่ที่ ๒ เป็นต้นแปลกจากจากคู่ ที่ ๑ เป็นต้น ในบรรดากุศลจิต วิบากจิต และกิริยาจิตทั้ง ๓ อย่าง ๆ สอง บทว่า ทุติเย อสงฺขาริเก เชื่อมความว่า ธรรม ๑๕ ที่มีชื่ออัญญสมานา และอกุศลสาธารณะอย่างนั้นนั่นแล กับโลภะและมานะ ย่อมถึงการ สงเคราะห์เข้าในอสังขาริกจิตที่ปราศจากทิฏฐิ ฯ บทว่า ตติเย คือ ใน อสังขาริกจิตที่ประกอบด้วยทิฏฐิ สหรคตด้วยอุเบกขา ฯ บทว่า จตฺตฺเถ คือ ในอสังขาริกจิตที่ปราศจากทิฏฐิ ฯ อธิบายว่า ก็อิสสมัจฉริยะ และกุกกุจจะ พึงจำแนกประกอบไว้ในอกุศลจิตเล่านี้เฉพาะด้วยหนึ่ง ๆ က