ความหมายของพวกพรหมในอภิธัมมะ : หน้า 205/442

အ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 205 [อธิบายคำว่า พรหม เป็นต้น] เหล่าเทพที่ชื่อว่าพรหมปาริสัชชา (คือเป็นบริษัทของพรหม) เพราะอรรถว่า เกิดในบริษัทของมหาพรหมเหล่านั้น เพราะเป็นผู้ บำรุงบำเรอพวกพรหมฯ ที่ชื่อว่าพรหมปุโรหิตา เพราะดำรงอยู่ ในตำแหน่งแห่งปุโรหิตของพวกมหาพรหมเหล่านั้น ฯ ที่ชื่อว่าพรหม เพราะอรรถว่า เจริญ คือรุ่งเรืองด้วยคุณวิเศษทั้งหลายมีฌานเป็นต้น นั้น ๆๆ ที่ชื่อว่ามหาพรหม เพราะอรรถว่า เป็นพรหมผู้ใหญ่กว่า พวกพรหมชั้นปาริสัชชาเป็นต้น โดยความเป็นผู้มีวรรณะ และความ เป็นผู้มีอายุยืนนานเป็นต้นฯ พรหมแม้ ๒ จำพวกนี้ สถิตอยู่ในชั้น เสมอกัน ซึ่งรุ่งเรืองด้วยรัศมีแห่งรัตนะที่ประณีตกว่ากัน ฯ ก็พวกพรหม ที่ชื่อว่าปริตตาภา เพราะอรรถว่า พรหมเหล่านี้ มีรัศมีมีซ่านไป คือ พรหมชั้นสูงๆ ขึ้นไป ๆ ที่ชื่อว่าอัปปมาณาภา เพราะอรรถว่า พรหมเหล่านี้ มีรัศมีประมาณไม่ได้ (คือมีรัศมีมากไม่มีประมาณ) ฯ ที่ชื่อว่าอาภัสสรา เพราะอรรถว่า พรหมเหล่านี้ มีรัศมีซ่านไป คือ แผ่ออกไปแต่ที่นี้ และที่นี้ ดุจสายฟ้าแลบออกจากกลีบเมฆฉะนั้น เพราะพรหมเหล่านั้น มีขันธสันดานเกิดมาจากฌานที่มีปีติ ฯ อีกนัย หนึ่ง ชื่อว่าอาภัสสรา เพราะอรรถว่า พรหมเหล่านี้ มีรัศมีพวยพุ่ง คือหยดย้อยออก เหมือนขาดตกออกจากสรีระดุจเปลวไปแห่งโคมประ ทีปด้ามฉะนั้น ๆ อีกอย่างนั้น ชื่อว่าอาภัสสรา เพราะอรรถว่า มี ปกติสว่างไสวด้วยรัศมีตามที่กล่าวแล้ว ฯ พรหม ๓ จำพวกแม้เหล่านี้ สถิตอยู่ในชั้นเดียวกันที่รุ่งเรืองด้วยรัศมีแห่งรัตนะที่ประณีตกว่ากัน ฯ