อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - ความหมายและลักษณะของจิต : หน้า 92/442

બૈ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 92 ในอารมณ์เป็นลักษณะ เปรียบเหมือนภิกษุผู้หลุดพ้นแล้วฯ ธรรมที่เป็น ปฏิปักษ์ต่อโทสะ ชื่อว่าอโทสะ ฯ อโทสะนั้น มีความไม่เกรี้ยวกราด เป็นลักษณะ เหมือนมิตรผู้อนุกูลฯ ความเป็นกลางในธรรมนั้น ๆ ชื่อว่า ตัตรมัชฌัตตตา ฯ ตัตรมัชฌัตตตานั้น มีความเพ่งดูจิตและเจตสิกเป็น ลักษณะ เปรียบเหมือนนายสารถีคอยดูม้าตัวที่วิ่งไปสม่ำเสมอฉะนั้น ๆ ความสงบกายและจิตเป็นลักษณะ ฯ ความเบากาย ชื่อว่าจิตตปัสสัทธิ ฯ ก็กายปัสสัทธิและจิตตปัสสัทธิทั้ง ๒ นี้ ความเบากาย ชื่อว่ากายลหุตา ฯ ความเบาจิต ก็อย่างนั้น ๆ ความเบากายและความเบสจิตนั้น มีการทำ ความหนักกายและจิตให้สงบเป็นลักษณะ ฯ ความอ่อนสลวยแห่งกาย ชื่อกายมุทุตา ฯ จิตตมุทุตาก็อย่างนั้น ๆ กายมุทุตาและจิตตมุทุตานั้น มีการทำความแข็งกระด้างแห่งกายและจิตให้ระงับเป็นลักษณะ ฯ ๆ ความสำเร็จประโยชน์ในการงาน ชื่อว่ากัมมัญญะฯ ภาวะแห่ง กัมมัญญะนั้น ชื่อว่ากัมมัญญตาฯ ความที่กายสำเร็จประโยชน์ในการงาน ชื่อว่ากายกัมมัญญตา ฯ จิตตกัมมัญญตาก็อย่างนั้น ๆ กายกัมมัญญตาและ จิตตกัมมัญญตานั้น มีการระงับความที่กายและจิตไม่ควรแก่การงาน เป็นลักษณะ ฯ ภาวะแห่งความคล่องแคล่ว ชื่อว่าปาคุญญะ ฯ ปาคุญญะ นั้นนั่นแล ชื่อว่าปาคุญญตาฯ ความคล่องกาย ชื่อว่าปาคุญญะ ฯ ความคล่องจิตก็อย่างนั้น ๆ นั้น ๆ ความคล่องกายและความคล่องจิตนั้น มี การระงับความคร้านของกายและจิตเป็นลักษณะ ฯ ความที่กายตรง ชื่อว่ากายุชุกตาฯ ความที่จิตตรงก็อย่างนั้น ๆ อุชุกตาทั้ง ๒ นั้น มีความ ๆ